منبع ذخیره سوخت دفنی استاندارد اجرا و ساخت

منبع ذخیره سوخت دفنی یکی ازتجهیزات جهت ذخیره سازی سوخت مایع است. به دلیل احتمال بروز آتش نشانی در یک محل، این مخازن را دفن می‌کنند تا نفوذ اکسیژن به سمت مواد آتش‌زا انقدر کم باشد تا هیچ خطری افراد حاضر در محل را به خطر نیندازد. مخازن ذخیره سوخت دفنی طبق استاندارد ISIRI 433 تولید می‌شوند. ابعاد، اندازه و نحوه اجرای پروژه در این استاندارد آورده شده است.

استاندارد منبع ذخیره سوخت دفنی

استاندارد منبع ذخیره سوخت دفنی، معمولا برای ساخت انواع مخازن سوخت دفنی برای ذخیره گازوئیل، بنزین، مازوت و نفت مورد استفاه قرار می‌گیرد. از آنجایی که مواد داخل این مخازن از نوع آتش‌زا هستند، پس رعایت اصول نصب و نگهداری این مخازن بسیار حائز اهمیت است . لذا در این مقاله سعی کرده‌ایم به صورت جزئی ولی کاربردی، درباره استاندارد ساخت این مخازن صحبت کنیم.

در مناطقی که به سوخت دسترسی ندارند و یا در کارگاه‌هایی که سیستم با سوخت خاصی مانند گازوئیل کار می‌کند، برای تامین سوخت مورد نیازشان از مخازن جهت حمل و نقل و نگهداری سوخت استفاده می‌کنند. به این مخازن، منبع ذخیره سوخت دفنی می‌گویند. این مخازن کاربردهای مختلفی برای پمپ بنزین‌ها، بعضی پلنت‌ها، کارخانه‌ها و غیره را دارند.

منبع ذخیره سوخت دفنی به دلیل حساسیت بالای کار باید با مواد درجه یک و به صورت استاندارد تولید شده‌ باشد. البته برای بالای بردن امنیت و ایمنی مخزن، پیشنهاد می‌شود با رعایت الزامات، مخزن را به صورت دفنی تولید و نصب گردد. در صورتی که منبع ذخیره سوخت دفنی در محل قابل نصب نباشد، باید الزامات آتش نشانی را در مورد آن در نظر گرفت.

استانداردهای منبع ذخیره سوخت دفنی

به دلیل امکان آتش سوزی، نصب و راه اندازی منبع ذخیره سوخت دفنی بسیار مهم و حساس است. نکات ویژه و مهمی وجود دارند که رعایت آنها در طراحی تا اجرا مخازن ذخیره دفنی الزامی است. در این قسمت برخی از موارد و الزامات به کاربرده شده در طراحی و ساخت این مخازن را مختصرا توضیح داده‌ایم. از انتخاب ورق مورد استفاده تا کارگزاری و نصب و راه اندازی توضیح داده‌ایم.

درباره‌ی سوخت‌ها

سوخت‌ها به دو دسته سبک یا سنگین تقسیم می‌شوند. اگر سوخت مورد نظر برای ذخیره از نوع سنگین باشد پیش بینی فضای گرم کردن در قسمت پایین داخل مخزن باید در نظر گرفته شود.

در مناطقی سیل خیز

اگر مخزن در محلی نصب می‌شود ک به سبب بالا بودن سطح آب‌های زیر زمینی یا احتمال جریان سیل، امکان شناور شدن آن وجود داشته باشد باید با مهار کردن مخزن توسط بست‌های فولادی روی فوندانسیون بتنی یکی پارچه از شناور شدن آن جلوگیری کرد.

ابعاد و اندازه مخازن دفنی

قطر، طول، ضخامت ورق، برحسب گنجایش مورد نیاز، باید براساس ارقام استاندارد انتخاب میشود. جدول تدوینی، برای مخازنی که در بالای آن بیش از 60 سانتیمتر خاک پرشده باشد تدون گردید. در سایر شرایط مشخصات مخزن باید برای حداکثر بار وارده محاسبه و انتخاب شود.

نصب مخزن زیر ساختمان

• اگر مخزن زیر ساختمان دفن شود در جایی قرار گیرد که بارهای وارده بر پی‌های ساختمان‌های موجود به مخزن منتقل نشود.
• هیچ قسمت از مخزن نباید زیر خط 45 درجه که از سطح بار بر پی می‌گذرد باشد.
• فاصله مخزن سوخت مدفون در محوطه از دیوارهای زیر زمین ساختمان، حوضچه‌ها، تاسیسات ساختمان و یا خط محدوده ملک نباید کمتر از ۱ متر باشد.
• روی مخزن باید دست کم به ارتفاع 60 سانتیمتر با خاک پر شود، با آن که پوشش خاک به ضخامت 30 سانتیمتر باشد و روی آن به ضخامت 10 سانتیمتر با بتن مسلح پر شود.  اگر مخزن دفنی در محلی نصب می‌شود که احتمال عبور وسایل نقلیه روی آن باشد پوشش خاک روی مخزن باید دست کم 90 سانتیمتر باشد، با آنکه پوشش خاک به ضخامت 45 سانتیمتر باشد و روی آن به ضخامت 15 سانتیمتر با بتن مسطح پر شود.
• اطراف مخزن باید مواد غیر خورنده، از قبیل ماسه شسته، ماسه بادی یا خاک، در محل، دست کم به ضخامت 15 سانتیمتر پر شود.
• سطوح خارجی مخزن باید با پوشش‌های مقاوم در برابر اثر رطوبت، خوردنگی خاک محل نصب مخزن، طبق مشخصات طرح، حافظت شود. در صورتی که مشخصاتی ارایه نشده باشد، مخزن با سه لایه قیر و دو لایه گونی عایق می‌شود.
• درباره‌ی فضای دسترسی به دریچه آدم رو و لوله‌های رفت و برگشت، برای امکان تخلیه آب احتمالی، طبق جزییات اجرا شود. دهانه خروجی هر لوله تخلیه به بستری از شن و سنگ‌ریزه به حجم دست کم 60 لیتر هدایت شود.
• درچه آدم رو که به منظور دسترسی به داخل مخزن در روی آن نصب می‌گردد، باید به قطر دست کم 45 سانتیمتر و ترجیحا 60 سانتیمتر باشد. این دریچه آدم رو باید با یک سرپوش مناسب و واشر مقاوم در مقابل سوخت مایع داخل مخزن، با تعداد کافی پیچ . مهره به صورت کاملا درزبند محکم شود و از خروج گازهای داخل مخزن به فضای اطراف جلوگیری شود. مخازن با گنجایش 3000 لیتر و کوچکتر، ممکن است بدون دریچه آدم رو نصب و تولید شوند.

لوله کشی مخازن ذخیره سوخت دفنی

• اتصال اجزای لوله کشی که در داخل خاک قرار گیرند و باید از نوع جوشی باشد مگر در نقطه اتصال به مخزن که از نوع فلنجی یا دنده ای باید باشد.
• به جز لوله هواکش، سایر لوله‌های متصل به مخزن مخزن شامل لوله‌های پر کن، عمق سنج دستی، سطح سنج، کش برگشت سوخت، باید در داخل مخزن تا 15 سانتیمتری کف مخزن ادامه یابد. در دهانه هر یک از لوله‌های مکش سوخت باید یک صافی و سوپاپ یکطرفه نصب می‌شود.
• انتهای لوله هواکش باید دست کم تا سه متر بالاتر از کف محوطه ادامه یابد . همچنین باید دارای کلاهک مخصوص مانع ورود آب باران و برف به داخل لوله‌ها باشد. انتهای لوله هواکش باید دست کم یک متر از هر دهانه بازشو ساختمان فاصله افقی داشته باشد.

• لوله‌های هواکش و پر کن باید به سمت مخزن شیب داشته باشد.
• اندازه نامی لوله هواکش مخزن تا ظرفیت 40000 لیتر DN50 یا 2 اینچ برای مخازن بزرگتر DN80 یا 3 اینچ
• سایز لوله پرکن مخزن تا ظرفیت 3000 لیتر DN50 یا 2 اینچ و برای مخازن بزرگتر DN80 یا 3 اینچ
• اندازه لوله عمق سنج دستی DN50
• دهانه لوله پر کن مخزن و عمق سنج دستی مخزن باید دارای در پوش برنجی کاملا درزبند و دریچه دسترسی قفل شو باشند . فاصله دهانه لوله پرکن مخزن از هر دهانه باز ساختمان در همان تراز یا پایین تر دست کم باید 60 سانتیمتر باشد.
• تعداد لوله مکش از مخزن به مشعل دیگ باید به تعداد دیگ‌های مشترک باشد این لوله پس از نصب باید با فشار 4 بار آزمایش شود .
• در دفن لوله و لوله کشی مخزن سوخت باید حداکثر دقت و احتیاط را به عمل بیاوریم. این امر موجب می‌شود از هرگونه نفوذ آب به داخل مخزن و ورود هوا به لوله مکش جلوگیری شود.

جزئیات نصب منبع ذخیره سوخت دفنی

شکل زیر، مشخصات فنی نصب یک منبع ذخیره سوخت دفنی برای گازوئیل یا بنزین را نشان می‌دهد. به طور کلی، تمامی نصب و راه اندازی مربوط به مخازن ذخیره دفنی، باید طبق استاندارد و در شرایط مناسب انجام پذیرد.

• این نقشه جزئیات دفن منبع ذخیره سوخت دفنی گازوئیل را در نقاطی که سطح آبها زیرزمینی پایین باشد و احتمال شناور شدن مخزن وجود نداشته باشد، نشان می‌دهد.
• برای دیدن جزئیات اتصال لوله به مخزن به جزئیات C در نقشه شماره 314-01-03 مراجعه شود.
• برای دیدن یادداشتهای مربوط به دفن منبع ذخیره سوخت دفنی سوخت مایع، به شماره 315-01-05 نگاه کنید.