مخزن انبساط بسته عملکرد، طراحی و انتخاب

مخزن انبساط بسته یا به نوشته لاتین Closed Expansion Tank از جمله تجهیزاتی است که بیشتر برای سیستم‌های گرمایشی با دیگ فولادی آبگرم کاربرد دارد. در بسیاری از مواقع دیگ باید فشار بیشتری را روی آب داشته باشد تا بتواند دمای مطلوب را با آب بدست آورد. در این مواقع معمولا از مخزن انبساط بسته برای کنترل فشار در کل سیستم استفاده می‌کنند. مخازن انبساط بسته کمی پیچیده‌تر از منابع انبساط باز هستند که در این پست در مورد آن‌ها صحبت می‌کنیم.

نحوه عملکرد مخزن انبساط بسته به چه صورت است؟

نحوه عملکرد مخزن انبساط بسته از جمله مسائلی است که بسیار از متخصصین تاسیسات به اشکال مختلف به آن پاسخ داده‌اند. در این مقاله مختصرا در مورد منبع انبساط تحت فشار توضیح داده خواهد شد. منبع انبساط یکی از تجهیزات بسیار مهم موتورخانه است که در تمامی موتورخانه‌های گرمایشی و سرمایشی کاربرد بسیار زیادی دارد. این تجهیزات در دو نوع اتمسفریک و تحت فشار تولید می‌شود. به نوع اول منبع انبساط باز و به نوع دوم مخزن انبساط بسته می‌گویند.

انبساط و انقباض سیال در لوله ها می تواند موجب ایجاد فشار یا خلاء در لوله‌ها یا تجهیزات شود. در واقع سیال وقتی گرم می‌شود منبسط و وقتی سرد می‌شود منقبض می‌شود. این محصول برای جلوگیری از آسیب‌های پدیده کاویتاسیون نیز استفاده می شود. منبع انبساط در انواع مختلفی تولید می‌گردد. نحوه عملکرد منبع انبساط این گونه است که یک فضای خالی در سیستم که خلا در آن نقطه است ایجاد می شود.

منبع انبساط تحت فشار باعث توزیع فشار در سیستم برای جلوگیری از خلاء در یک فضای جداگانه می‌شود و از آسیب‌های مختلف به سیستم جلوگیری می‌کند. حتی در سیستم‌های پمپاژ نیز از منبع استفاده می‌شود. در سیستم پمپاژ معمولا برای جلوگیری از ضرباتی که ممکن است در ابتدای روشن شدن سیستم وارد شود در مسیر به کار می‌رود.

نحوه عملکرد مخزن انبساط بسته

مخزن انبساط بسته در سه نوع تیوبی، دیافراگمی یا ازتی تولید می‌‌شوند. این دو محصول از نظر عملکرد طرز کار شباهت‌هایی دارند. معمولا دو نوع اول در سیستم‌های تامین فشار مصرفی یا در سیستم‌های گرمایش با آب گرم کاربرد دارد. نوع سوم برای ایجاد فشار در دیگ‌های آب داغ یا برای تنظیم فشار سیستم به صورت دقیق کاربرد دارند. در ادامه مطلب با نحوه عملکرد و نحوه محاسبه‌ی منابع دیافراگمی و تیوبی آشنا می‌شوید.

منبع انبساط تیوبی

این نوع منبع انبساط، در دسته بندی منابع انبساط تحت فشار قرار می‌گیرد. منبع انبساط تیوبی از یک مخزن و یک تیوب در درونش تشکیل می‌شوند. این مخزن دارای یک ورودی از پایین و یک سوپاپ هوا در بالای آن است. تیوب، داخل مخزن را به صورت کامل پر نمی‌کند. در هنگام بالارفتن حجم آب، آب وارد تیوب می‌شود و فشار داخلی سیستم در تیوب مخزن توزیع می‌شود. مخزن انبساط تحت فشار برخلاف منبع انبساط باز نزدیک یا داخل موتورخانه قرار می‌گیرد. این مخزن را می توان در ارتفاعی بالاتر از آب ورودی قرار گیرد. منبع انبساط تیوبی قابل تنظیم است.

نحوه عملکرد منبع انبساط تحت فشار دیافراگمی

مخزن تحت فشار دیافراگمی یکی دیگر از انواع مخازن تحت فشار است. یک دیافراگم در وسط مخزن، وظیفه تعدیل فشار را در کل سیستم به عهده دارد. این دیافراگم با فشار که سیال به خاطر انبساط در سیستم ایجاد می‌کند، تغییر وضعیت می‌دهد و موجب تعدیل فشار در سیستم می‌شود. شکل زیر عملکرد دو نوع منبع انبساط را به صورت شماتیک نشان می‌دهد.

محاسبه حجم مخزن انبساط تحت فشار

برای محاسبه حجم منبع انبساط بسته مورد نیاز برای یک سیستم موتورخانه گرمایشی دارای پارامترهای مختلفی است. در یک کلام، باید میزان انبساط یا انقباض احتمالی موتورخانه بعد از گرمایش یا سرمایش به دست آید. بر طبق این عدد، می‌توانیم حجم مخزن انبساط از نوع اتمسفریک یا تحت فشار را محاسبه کرد. ظرفیت دیگ آبگرم، فضا و مساحت واحد مورد نظر و غیره از جمله مواردی است که در محاسبه تاثیر می‌گذارد. محاسبه حجم منبع انبساط تحت فشار و اتمسفریک متفاوت است.

• حجم آب درون لوله ها در سیستم لوله کشی و خطوط سرمایش و گرمایش
• اختلاف دمای آب در سیستم گرمایش یا سرمایش
• فشار جو
• اختلاف فشار در سیستم
• ضریب انبساط طولی
• اختلاف حجم مخصوص آب

در صورت محاسبه اشتباه و انتخاب غلط منبع انبساط مشکلاتی مثل آسیب دیدن خط‌های لوله کشی ،پاره شدن تیوب و حتی سوراخ شدن مخزن می شود.

شما می توانید محل مناسب نصب مخزن تحت فشار موتور خانه را مشاهده نمایید. می توان لوله ها را همچون آدمی که خوابیده است در نظر بگیرید. وقتی آب با فشار بالا وارد سیستم تاسیسات می‌گردد، منبع انبساط از ضربات و صدمات احتمالی به سیستم جلوگیری می‌کند. در واقع منبع انبساط به صورت یک ضربه گیر عمل می‌کند.

برای دیدن برخی محصولات ما به وبسایت تجهیزستان مراجعه کنید!